‘નેહરુએ કહ્યું હતું ભારત પછી, પહેલા ચીન’, UNSCમાં કાયમી સભ્યપદ પર શું બોલ્યા વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકર

વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરે મંગળવારે જવાહરલાલ નેહરુ પર નિશાન સાધ્યું હતું અને દાવો કર્યો હતો કે પાકિસ્તાન અધિકૃત કાશ્મીર (PoK) અને ભારતીય ક્ષેત્રના કેટલાક ભાગો પર ચીનના કબજા જેવી સમસ્યાઓ માટે ભૂતકાળની ભૂલો જવાબદાર હતી.

યુએન સુરક્ષા પરિષદમાં કાયમી સભ્યપદની ઓફર કરવામાં આવી તે સમયે ભારતના વલણનો ઉલ્લેખ કરતા જયશંકરે દાવો કર્યો કે એક સમય એવો હતો જ્યારે દેશના પ્રથમ વડા પ્રધાન નહેરુએ કહ્યું હતું કે, “ભારત પછી, પહેલા ચીન.”‘

અહીં ગુજરાત ચેમ્બર ઓફ કોમર્સ એન્ડ ઈન્ડસ્ટ્રીને સંબોધતા જયશંકર એ પ્રશ્નનો જવાબ આપી રહ્યા હતા કે શું ભારતે પીઓકે અને ચીન દ્વારા કબજે કરેલા ભારતીય પ્રદેશોની પરિસ્થિતિ સાથે સમાધાન કરવું જોઈએ અથવા તેમને પાછા મેળવવાના પ્રયાસો કરવા જોઈએ.

નોંધનીય છે કે છેલ્લા કેટલાક દિવસોથી ભાજપના નેતાઓએ શ્રીલંકાને કાચથીવુ ટાપુ આપવાના મુદ્દે નેહરુ અને ઈન્દિરા ગાંધીના નેતૃત્વમાં અગાઉની કોંગ્રેસ સરકારો પર નિશાન સાધ્યું છે.

જયશંકરે કહ્યું, “1950માં (તત્કાલીન ગૃહમંત્રી) સરદાર પટેલે નેહરુને ચીન વિશે ચેતવણી આપી હતી. પટેલે નેહરુને કહ્યું હતું કે આજે પહેલીવાર આપણે બે મોરચે (પાકિસ્તાન અને ચીન) એવી પરિસ્થિતિનો સામનો કરી રહ્યા છીએ જેનો ભારતે પહેલાં ક્યારેય સામનો કર્યો ન હતો. પટેલે નેહરુને એમ પણ કહ્યું હતું કે ચીન જે કહે છે તે તેઓ માનતા નથી કારણ કે તેમના ઈરાદા કંઈક બીજું હોય તેવું લાગી રહ્યું છે અને આપણે સાવચેત રહેવું જોઈએ.

મંત્રીએ કહ્યું, “નેહરુએ પટેલને જવાબ આપ્યો હતો કે તમે ચીન પર બિનજરૂરી શંકા કરો છો. નેહરુએ એમ પણ કહ્યું હતું કે હિમાલયમાંથી કોઈ આપણા પર હુમલો કરે તે અશક્ય છે. નેહરુ તેને (ચીની ધમકી) સંપૂર્ણપણે ફગાવી રહ્યા હતા.

જયશંકરે કહ્યું, “આટલું જ નહીં, જ્યારે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર (સુરક્ષા પરિષદ)ના કાયમી સભ્યપદના વિષય પર ચર્ચા થઈ હતી અને તે અમને ઓફર કરવામાં આવી રહી હતી, ત્યારે નહેરુનું વલણ હતું કે અમે તેના હકદાર છીએ પરંતુ પહેલા ચીનને તે મળવું જોઈએ.” આપણે મળવું જોઈએ.” તેમણે કહ્યું, “અમે અત્યારે ઈન્ડિયા ફર્સ્ટની નીતિને અનુસરી રહ્યા છીએ, પરંતુ એક સમય હતો જ્યારે નેહરુ કહેતા હતા કે ભારત પછી, ચીન પહેલા.”

જયશંકરે કહ્યું કે પટેલ કાશ્મીર મુદ્દાને સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં લઈ જવાના પક્ષમાં નથી કારણ કે તેઓ ત્યાંના ન્યાયાધીશની વિચારસરણીને જાણતા હતા.