આઝાદીથી લઈને આજ સુધી કેટલી વાર થઈ છે લોકસભાની ચૂંટણી, શું આવ્યા છે પરિણામો? જાણો…

ભારતીય ચૂંટણી પંચ શનિવારે આગામી લોકસભા ચૂંટણીની તારીખો જાહેર કરશે. 1952માં યોજાયેલી લોકસભાની ચૂંટણીથી અત્યાર સુધીમાં કુલ 17 લોકસભા ચૂંટણીઓ યોજાઈ છે અને 18મી ચૂંટણી યોજાવાની છે. બ્રિટિશરોથી દેશની આઝાદી બાદ પ્રથમ વખત લોકસભાની સામાન્ય ચૂંટણી 1951-52માં યોજાઈ હતી. આ ચૂંટણીમાં લોકસભાની 489 બેઠકો માટે મતદાન થયું હતું. જેમાં કોંગ્રેસને 364 બેઠકો મળી હતી જ્યારે જનસંઘને માત્ર 3 બેઠકોથી સંતોષ માનવો પડ્યો હતો.

વર્ષ 1951-52માં પહેલીવાર લોકસભાની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે એકતરફી જીત મેળવી હતી, જ્યારે છેલ્લી બે ચૂંટણીમાં ભાજપ માટે આ જ સ્થિતિ રહી હતી. આવો આજે જાણીએ કે આઝાદી બાદ ભારતમાં યોજાયેલી લોકસભાની ચૂંટણીના પરિણામો શું હતા.

પ્રથમ ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસ સૌથી મોટી રાજકીય પાર્ટી બની હતી.
લોકસભાની સામાન્ય ચૂંટણીમાં પહેલીવાર કોંગ્રેસ સૌથી મોટા રાજકીય પક્ષ તરીકે ઉભરી આવી હતી. ડાબેરીઓને 27, સમાજવાદીઓને 12 અને જનસંઘને ત્રણ બેઠકો મળી હતી. આ જનસંઘમાંથી બહાર આવેલા લોકોએ પાછળથી ભારતીય જનતા પાર્ટીની સ્થાપના કરી. વર્ષ 1957માં 494 બેઠકો માટે યોજાયેલી ચૂંટણીમાં પણ કોંગ્રેસ સૌથી આગળ રહી હતી અને તેને 371 બેઠકો મળી હતી. ડાબેરીઓએ 27 બેઠકો, સમાજવાદી પાર્ટીએ 19 બેઠકો અને જનસંઘે ચાર બેઠકો જીતી હતી. 1962માં 494 બેઠકો માટે યોજાયેલી ત્રીજી ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે 361 બેઠકો, ડાબેરીઓએ 29, પ્રજા સમાજવાદીએ 12 અને જનસંઘે 14 બેઠકો જીતી હતી.

કોંગ્રેસનો પ્રભાવ પાંચમી ચૂંટણી સુધી અકબંધ રહ્યો હતો

ચોથી ચૂંટણી વર્ષ 1967માં 520 બેઠકો માટે યોજાઈ હતી, જેમાં કોંગ્રેસ આગળ રહી હતી પરંતુ તેની બેઠકો ત્રણસોથી નીચે આવી હતી અને તેણે 283 બેઠકો જીતી હતી. ધીમે ધીમે આગળ વધી રહેલા જનસંઘે 35 બેઠકો જીતી હતી. તે જ સમયે, ડાબેરી પક્ષોમાં, સીપીઆઈએ 23 બેઠકો જીતી હતી અને સીપીએમને 19 બેઠકો મળી હતી. 13 બેઠકો પર પ્રજા સમાજવાદી ઉમેદવારોનો વિજય થયો હતો. 1971માં 518 બેઠકો માટે યોજાયેલી પાંચમી ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસે ફરી મોટી જીત મેળવી અને 352 બેઠકો મેળવી. સીપીએમને 25, સીપીઆઈને 24, ડીએમકેને 23 અને જનસંઘને 21 બેઠકો મળી હતી.

1977માં જનતા પાર્ટીએ કોંગ્રેસને હરાવ્યું

આઝાદી પછી પાંચમી લોકસભા ચૂંટણી સુધી કોંગ્રેસ સૌથી મોટી પાર્ટી રહી.1977ની ચૂંટણીમાં જનતા પાર્ટીએ તેને ખરાબ રીતે હરાવ્યો અને સૌથી મોટી પાર્ટી તરીકે ઉભરી આવી. આમાં કોંગ્રેસને માત્ર 154 બેઠકો મળી હતી, જ્યારે જનતા પાર્ટીને 542માંથી 298 બેઠકો મળી હતી. જો કે, 1980 માં યોજાયેલી ખૂબ જ પછીની ચૂંટણીઓમાં, કોંગ્રેસ ફરીથી સત્તામાં આવી અને 353 બેઠકો જીતી. જનતા (સેક્યુલર)ને 41, સીપીએમને 36, સીપીઆઈને 11 અને ડીએમકેને 16 બેઠકો મળી છે.

ઈન્દિરાની હત્યા પછી કોંગ્રેસને તેની રાજકીય કારકિર્દીની સૌથી મોટી જીત મળી

ઈન્દિરા ગાંધીની હત્યા બાદ 1984માં યોજાયેલી ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને સામાન્ય લોકોની એવી સહાનુભૂતિ મળી કે તેણે 415 બેઠકો મેળવીને તેની રાજકીય કારકિર્દીની સૌથી મોટી જીત નોંધાવી. ત્યાં સુધીમાં ભાજપની રચના થઈ ગઈ હતી અને તેણે આ ચૂંટણીમાં 2 બેઠકો પણ જીતી હતી. ટીડીપીને 28 સીટો, સીપીએમને 22 સીટો અને સીપીઆઈએ છ સીટો જીતી હતી. 1989માં કોંગ્રેસને 197, જનતા દળને 141, ભાજપને 86, સીપીએમને 32, સીપીઆઈને 12 અને ટીડીપીને બે બેઠકો મળી હતી. 1991માં કોંગ્રેસને 232, ભાજપને 119, જનતા દળને 59, સીપીએમને 35, સીપીઆઈને 13 અને ટીડીપીને એટલી જ બેઠકો મળી હતી.

11મી ચૂંટણીમાં ભાજપ પહેલીવાર સૌથી મોટી પાર્ટી બની

પ્રથમ વખત, 1996 માં યોજાયેલી અગિયારમી લોકસભાની ચૂંટણી દરમિયાન, ભાજપ સૌથી મોટા પક્ષ તરીકે ઉભરી આવ્યો હતો અને તેને 161 બેઠકો મળી હતી. કોંગ્રેસને 140, જનતા દળને 46, સીપીએમને 32, સમાજવાદી પાર્ટીને 17, ટીડીપીને 16, સીપીઆઈને 12 અને બસપાને 11 બેઠકો મળી છે. 1998માં જ્યારે આગામી ચૂંટણી થઈ ત્યારે પણ ભાજપ સૌથી મોટો પક્ષ હતો. તેને 182 બેઠકો મળી, કોંગ્રેસને 141 બેઠકો મળી. તે જ સમયે, સીપીએમને 32, એસપીને 20, ટીડીપીને 12, સીપીઆઈને નવ અને બસપાને પાંચ બેઠકો મળી હતી.

13મી લોકસભા ચૂંટણીમાં પણ ભાજપની સ્થિતિ અકબંધ રહી હતી અને 1999માં તેને 182 બેઠકો મળી હતી, જ્યારે કોંગ્રેસ 114 બેઠકો પર આવી ગઈ હતી. 2004 માં, કોંગ્રેસની સ્થિતિમાં થોડો સુધારો થયો અને તેણે 145 બેઠકો જીતી, જ્યારે ભાજપ માત્ર 138 બેઠકો જીતી શક્યું. 2009ની ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને 206 અને ભાજપને 116 બેઠકો મળી હતી.

ભાજપ 2014માં પૂર્ણ બહુમતી સાથે સત્તામાં આવી હતી

2014માં લોકસભાની 16મી સામાન્ય ચૂંટણીઓ શરૂ થઈ ત્યારે વડાપ્રધાન તરીકે નરેન્દ્ર મોદીનું નામ આગળ કરવામાં આવ્યું હતું. આના પર ભાજપે 543માંથી 282 બેઠકો મેળવી હતી. કોંગ્રેસ 44 સીટો પર ઘટી ગઈ હતી. AIADMKએ 37 અને TMCએ 34 સીટો જીતી હતી. 2019 માં, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની આગેવાની હેઠળની સરકાર ફરીથી 17મી સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં જંગી બહુમતી સાથે પાછી ફરી અને 303 બેઠકો જીતી. કોંગ્રેસને 52 બેઠકો મળી હતી.